Turkish Policy Quarterly'nin (TPQ) bu sayısı Arap Baharı'nın ortaya çıkardığı dinamiklerin Arap Dünyası'nda kadın hak ve özgürlüklerini nasıl etkilediğini ve bu çetrefilli gelişmelerin Türkiye'ye yansımalarını inceliyor. Sayının yazarları aşağıdaki sorulara ışık tutuyor:

"Türkiye kadın hakları ve kadının güçlendirilmesi konularında bir model mi? Yoksa, Türkiye kadın konusunda muhafazakar İslami komşularının fikir ve uygulamalarını giderek daha mı fazla benimsiyor?"

"Kadın-erkek ilişkileri konusunda yeni bir devrime, yani yeni bir 'Bahar'a ihtiyaç var mı?"

Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireylerin hakları konusu da, özellikle içinde yaşanılan demokraside muhafazakarlığın birey hak ve özgürlüklerini gölgeleyip gölgelemediğini gösteren önemli bir ölçüt olması bakımından, TPQ'nun bu sayısında önemli bir yer tutuyor.

"Kadın hakları konusunda Arap Baharı'nın olumlu gelişmeleri beraberinde getireceği umutları, seçimlerde İslamcı partilerin iktidara gelmesiyle yerini haklı olarak endişeye bıraktı."

"Birkaç otoriter rejimin düşmesi bölgeye hemen demokrasinin geleceğine işaret etmiyor. Bu dönemde kadınlar tedirgin bir bekleyiş içinde olacaklar."

"Kadınları eş-anne-ev kadını üçgenine hapseden bu zihniyet, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin on yılı aşan iktidar dönemine damgasını vurdu."

"Karizmatik, birleştirici bir liderin yokluğu, veya Türkiye'nin sahip olduğu AB üyeliği hedefi gibi ortak ulusal bir amacın bulunmayışı, Mısır'da daha önce benzeri görülmemiş bir kutuplaşmaya yol açtı."

"Kadınların mücadelesi devrimlerin başlangıcından beri önemli bir konuydu ve maalesef 'Bahar' kadınlar için adeta bir sonbahara veya çiçek açmayan bir bahara dönüştü."

"Suriye'de zaman geçtikçe 'Devrimin radikalleşmesi' olgusu belirgin bir hal alıyor. ABD'nin yakın zamanda terörist örgüt ilan ettiği El Nusra Cephesi gibi radikal gruplar, isyan ordusunun en ön saflarında savaşıyorlar ve güçleri, etkileri ve rütbeleri günden güne artıyor."

"Kadınlar Suriye'deki yerel muhalefet konseylerinde ve ülke dışındaki muhalefet organlarında yeterince temsil edilmiyorlar."

"Kadın aktivistler arasında, kadınların toplumdaki yerinin güçlendirilmesi gereği üzerine giderek artan bir farkındalık var."

"Haklar siyasi kararlar ile verilebilir, fakat bu hakların kalıcı olarak yerleşmesi ancak, mücadele, kararlılık ve kadınların kabiliyetlerine yürekten inanç ile gerçekleşebilir."

"Bahreyn'li kadınlar, partilerin aday listeleri kadınları içermemesine rağmen, erkek adayların seçim kampanyalarının yönetiminde büyük rol oynadılar."

"2012 yılında yürürlüğe giren '4+4+4 eğitim sistemi' sekiz yıllık zorunlu eğitimi bir anlamda 'gevşeterek' kız çocukların okula devam oranlarında istenmeyen olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir."

"Kadın örgütlerinin tepkisine rağmen, daha geniş ailelerin kurulması fikrinin teşvik edilmesi kapsamında hükümet, kadınları en az üç, hatta bazen dört ya da beş çocuk yapmaya çağırma yaklaşımını sürdürecek gibi görünüyor."

"Arap Baharı'nın bazı liderleri Türkiye'yi model olarak gördüklerini belirtmelerine rağmen, din ve devlet işlerinin ayrılmasını destekleyip desteklemedikleri sorulduğunda sessiz kalıyorlar."

"Devrimden 33 yıl sonra, İranlı kadınlar devrim öncesi sahip oldukları hakları hala geri alabilmiş değiller."

"Kamu kurumlarında başörtüsünün yasak olması yönündeki ısrarlar aslında, kendileriyle aynı dini eğilimlere sahip erkeklerin izleyebileceği kariyer olanaklarından örtülü kadınları mahrum bırakarak ayrımcılığa yol açmakta."

"İslamcı grupların içindeki kadın aktivist ve yazarlar tarafından ataerkil sosyal normların eleştirilmesi, hem İslami hem de laik çevrelerde kadınların kapasitelerini sınırlayan kadın-erkek ilişkilerinin sorunsallaştırılması bakımından büyük önem taşıyor."

"Başörtülü kadınların yüksek öğrenime kabul edilip edilmemesi üzerine 13 yıl süren münakaşa, sadece başörtülü kadınlara ve ailelerine zarar vermedi, aynı zamanda Türkiye'nin zamanını ve enerjisini boşa harcadı."

"Kadınlar halihazırda çalışma hayatına katılmakta zorluk çekiyorlar; bununla beraber örtülü kadınların dışlanması, kadınların ekonomik, sosyal ve siyasal hayata katılım oranını daha da düşürüyor."

"Ayaklanmaların en başından itibaren, Arap kadınları için kullanılan basmakalıp tanımların artık geçersiz olduğu iyice netlik kazandı."

"Yeni bir Arap istikbali inşa etmek bu uğurda savaşmak için büyük riskler alan kadınlara 'şu an kadın hakları için doğru zaman değil' deniyor."

"LGBT hakları konusu, liberal ve muhafazakar yaklaşımlar arasındaki fay hattını ortaya çıkararak, AKP'nin muhafazakar-liberal sentezine ciddi şekilde meydan okuyor."

"LGBT konusu üzerindeki muhafazakar söylemler, çoğunlukçu demokrasi anlayışının nasıl ayrımcılığa, aşağılamaya ve yanlış tanımaya yol açtığının açık bir göstergesi."

"AKP hükümetinin 2012 yılında yürürlüğe giren yeni yasalarda farklı cinsel eğilimlere ve kimliklere hiçbir göndermede bulunmaması, partinin bu konudaki olumsuz tavrını net bir şekilde ortaya koyuyor."

"CHP'nin LGBT haklarını destekleyici bir duruş sergilemesi, yeni anayasa sürecinde LGBT hareketinin hak taleplerinin marjinaleşmesini engelledi."

"LGBT bireylerin temel hakları, özellikle 'genel ahlakın korunması' adı altında ihlal ediliyor."

"Trans bireyler, istihdam edildiklerinde istisnasız neredeyse her işyerinde taciz ve mobbing ile karşılaşıyor ve işlerini bırakmak zorunda bırakılıyorlar."

"Türkiye'de yerel sivil toplum örgütleri ve aktivistler, halen LGBTlerin en önemli sorunu olmaya devam eden, LGBT haklarının kamuoyundaki algılanış tarzını değiştirme yolunda büyük bir rol oynuyorlar."

"İnsan hakları örgütleri her ne kadar sadece Orta Doğu'ya ve Müslüman ülkelere odaklanmasalar da, bu bölgelerdeki LGBT bireylerin uğradıkları haksızlıklar, özellikle 11 Eylül'den bu yana daha fazla vurgulanmaya başlandı."

"Bir taraftan Tunus siyasetine İslami bir yaklaşım getiren Ennahda liderleri, diğer taraftan temel hak ve özgürlüklerin korunmasına duyarlı oldukları yönünde Tunus'lu liberalleri ve Batı kamuoyunu ikna etmek için büyük çaba harcıyorlar."

"Son beş yıl içerisinde, Ürdün'de Arapça ve İngilizce yayın yapan 30'dan fazla haber sitesi kuruldu."

"Arap ayaklanmaları ile birlikte Ürdün'de bir korku perdesi kalktı."

"Emeklilik ve sağlık hizmetleri sistemleri, hak sahiplerini aile içindeki statülerine göre belirlediği zaman kadınlar, kocalarının veya babalarının sigortalarından kolayca faydalanıyor ve bu nedenle ekonomik açıdan bağımsız olma şevklerini kaybediyorlar."

"Polonya tecrübesi, cinsiyet kotalarının uygulamada etkili olması için birçok ek mekanizmanın gerektirdiğini göstermekte."