TPQ’nun bu sayısında, Avrupa’nın komşu bölgelerinde gözlemlenen ve bu bölgeleri medeniyet bağlamında hem Doğu’ya hem de Batı’ya doğru iten faktörleri inceliyoruz. Kutuplaşmalara yol açan etkenlerin yanı sıra Doğu’yu ve Batı’yı buluşturan göç, karşılıklı iktisadi bağımlılık ve entelektüel paylaşım gibi, küreselleşmenin yarattığı etkileşimleri masaya yatırıyoruz.

Katkıda bulunan yazarlar, özellikle Avrupa’nın doğusunda ülkelerin karşı karşıya kaldığı bazı soruları inceliyor: Çok kutuplu bir dünya düzeninin ortaya çıkmasıyla bu bölgenin ülkeleri kaçınılmaz olarak “dengeci” bir dış siyaset izlemek durumunda mı olacak? Avrasya Birliği, AB entegrasyonu için uygun bir alternatif mi? Türkiye kendi AB üyelik sürecinin duraklamasına rağmen bölgenin Avrupalılaşmasına katkıda bulunabilir mi? Bu açıdan, AB'nin doğusundaki güç dengelerinde anahtar aktörler olan Gürcistan ve Ukrayna'ya özellikle yakından bakıyoruz.

Orta Doğu kaynaklı sorunlar da TPQ’nun Bahar sayısında çeşitli bakış açılarıyla inceleniyor. Özellikle şu sorulara ışık tutmaya çalışıyoruz: Türkiye'nin bölgede yapıcı bir liderlik rolü üstlenebilecek kapasitesi var mı? Ankara'nın Batılı müttefikleriyle olan işbirliğinin yoğunlaşması sadece kısa dönemli ve çıkar odaklı etkenlere mi bağlı, yoksa uzun vadeli ortak bir vizyon mu söz konusu? Batı dünyası, Türkiye’nin Orta Doğu'da istikrar sağlanmasında katkısı karşılığında Türkiye'nin kendi demokrasi standartlarını düşürmesine göz yumacak mı? İran'ı zayıflatmak uğruna Washington yönetimi, ileride Batı'ya karşı eksende yer alması muhtemel olan Sunni grupları güçlendiriyor mu?

“Gürcistan, Türkiye’nin meşhur ‘komşularla sıfır sorun’ politikasının belki de en başarılı örneğiydi. Bu ilişki Gürcistan için hayati öneme sahip olduğu kadar Avrupa için de kritik önem taşıyor. Zira bu ilişki Güney Kafkasya'nın Doğu-Batı koridoruna dönüşmesini sağlıyor. Avrupalılar için, Asya'ya alternatif bir yol sunuyor, küresel istikrara ve Batı’nın çıkarlarına yönelik bilinen sorunları yaratan Kuzey-Güney ekseninine alternatif bir hat sağlıyor.”

“Avrupa'nın ya da Amerika'nın bölgemizden çekilme olasılığına dair bir algı, demokrasi ve özgürlüğe karşı olan odakların elini güçlendirir.”

"Türkiye, Gürcistan'ın NATO entegrasyon sürecinin aktif bir savunucusu haline geldi. NATO'nun Gürcistan'a genişlemesine kuşkuyla bakanların sorusu şuydu: 'Gürcistan'ı kim koruyacak, hangi ülke ön cephede destek verecek?' Baltık örneğinde bu Polonya'ydı. Şimdi Gürcistan özelinde ise Türkler proaktif şekilde 'bu biziz' diyor."

“Benim vizyonum basit: Bu kriz alanını bir işbirliği alanına dönüştürmemiz gerekiyor. Sorun bu vizyonun herkes tarafından, özellikle de Moskova tarafından paylaşılmaması...”

“2013'te Ukrayna AGİT başkanlığını üstlendi. Ukrayna bu rolü Vancouver'dan Vladivostak'a uzanan coğrafyada istikrar ve güvenliğe somut katkılarda bulunmak için önemli bir fırsat olarak görüyor.”

“NATO'nun gelecekte transatlantik güvenlik ilişkilerini sürdürüp sürdüremeyeceği açık değil. İttifak, kuruluşundan bu yana en zorlu uyum sürecinden geçiyor.”

“Avrupa ile entegrasyon hala Ukrayna'nın güncel iktisadi ve siyasi dönüşümünün ana itici gücü ve modeli. Bu süreç yorucu ve zaman çerçevesi açısından belirsiz olsa da ülkeyi modernize etmenin önemli araçlarından biri.”

“Vilnius'ta düzenlenecek Üçüncü AB-Doğu Ortaklık Zirvesi (28-29 Kasım 2013) AB'nin Doğu Avrupa ile ilişkilerini daha da geliştirmesini sağlayacak bir takım önemli neticelere sahne olmalıdır.”

“Top şimdi Türkiye'nin sahasında. Türkiye hükûmetinin AB üyeliği hedefine kendini ne kadar adamış olduğunu göreceğiz.”

“Günümüzde AB ile Türkiye arasındaki ilişkiler, ortak değerler ya da katılım müzakerelerinden ziyade Orta Doğu'ya dönük ortak endişeler üzerinden şekilleniyor.”

"Eğer Türkiye'nin Orta Doğu'nun Sunni yarısı ile ittifak halinde olduğu algısı olursa, Türkiye'nin bölgesinde bağımsız bir arabulucu olarak güvenilirliği kalmaz."

“Erdoğan ve AKP, İttihat ve Terakki Cemiyeti hükûmetinin savaş döneminde yürüttüğü ve İslamî değerlerle bağdaşmayan fanatik politikalarını reddederek Ermenilere geçmişte yapılan muameleleri kınayabilirdi.”

“Ermenileri ve diğer etnik grupları da içerisinde barındırabilen bir Osmanlı İmparatorluğu –küçülmüş de olsa– ya da Cumhuriyet Türkiyesi, liberal ve demokratik bir devlet olurdu.”

"Erdoğan Türkiye ve Türkler için tarihin önemli olduğunu ve kendisinin hangi olayların hatırlanması gerektiğini seçebileceğini düşünüyor. Öte yandan, tarihin Ermeniler için önemli olmaması gerektiğini düşünüyor."

“Rusya, Türkiye ve İsrail'i, Batı'nın eşit ortakları ve Batılı değerleri taşıyacak oyuncular olarak kabul etmeyi başaramayan Avrupa, Orta Çağ'daki zihinsel sınırlarına doğru geriledi.”

“Batı’da geliştirilen yeni değerler ve bu değerlerin Rusya’da anlaşılamaması ve kabul görmemesi, Rusya’nın jeopolitik çizgisinde yeni ve daha uzun dönemli bir değişimin temellerini attı.”

“Bir yanda İran yönetiminin politikaları, diğer yanda Suudi Arabistan'ın Şii nüfuzunu kırmaya yönelik girişimleri, Orta Doğu’da mezhepçiliğin hala devam ettiğinin açık bir göstergesi.”

“ABD’den gelecek askeri bir müdahalenin İran’ın nükleer altyapısını kalıcı olarak etkisiz hale getireceğinin garantisi yok. Ancak birkaç yıl geciktirebilir; peki ya sonra?”

“Türkiye Suriye rejimini devirmekte kararlı ve ABD yönetiminden son dönemde gelen açıklamalar da Ankara’nın bu konudaki kararlılığını kesinlikle güçlendirdi.”

“AKP’nin ideolojik kardeşi olan Müslüman Kardeşler’in Suriye’de iktidara gelme ihtimalinin Türkiye’nin muhafazakâr Sunni yöneticilerini heyecanlandırdığını söylemek mümkün.”

“Birçok Ermeni’nin Rusya’yı koruyucu olarak görmesine karşın, Ermenistan’in Rusya’yı seçmesi ülkeyi yokuş aşağı giden bir yola itecek ve Batı’nın güvenlik çıkarlarına da zarar verecektir.”

“Brüksel de Moskova da Ermenistan’a baskı yapıyor. Sarkisyan yakın zamanda bir seçim yapmak zorunda kalacak.”

"Rusya (ve daha ılımlı bir şekilde Çin), NATO güçlerini Libya'da BM Güvenlik Konseyi'nin 1973 no'lu kararını suistimal etmekle ve aslında isyancı güçleri açıkça destekleyerek 'rejim değiştirme' operasyonuna girişmekle suçladı."

“Net bir BM Güvenlik Konseyi kararı olmadan Suriye’ye yapılacak dışarıdan bir müdahale, 1999 yılında Priştina Havalimanı’ndaki ABD-Rusya sürtüşmesinden daha da kötü sonuçlanacaktır.”

“Bazı sektörlerin gördüğü zarara rağmen, çalkantılı iki yılın ardından Hatay’ın öyküsü Türk ekonomisinin esnekliğini ve direncini göstermeye devam ediyor.”

“Kampların dışında yaşayan Suriyeliler parasız kaldıkça gitgide daha fazla iş arıyorlar ve yerel halktan yüzde 50 daha az ücretle çalışmayı kabul ediyorlar.”

“Katılım müzakerelerinin açık uçlu oluşu ve Türkiye’nin AB’ye katılımı için kesin bir tarih bulunmayışı, Avrupa’nın Türkiye’ye karşı çifte standart uyguladığının kuvvetli delilleri olarak algılandı.”

“Erdoğan’ın son dönemde yaptığı, Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’ndeki statüsünü tam üyeliğe yükseltme yönündeki açıklamaları, Türkiye’nin geleneksel Batı odaklı güvenlik ve dış siyasetinden Avrasya odaklı bir siyasete geçiş izlenimi yaratıyor.”

“Batı, küresel yönetişimde yeni temsiliyet dinamiklerine uyum sağlarken, gelişmekte olan ülkeler de küresel girişimlerde sorumlu liderler gibi davranmayı öğrenmeli ve salt bölgesel güçler olarak kalmamalılar.”

“Küreselleşme çağında, piyasa güçlerine karşı gittikçe daha fazla hassaslaşacak olan daha liberalleşmiş bir Türkiye ile karşı karşıyayız.”

“İslamcı Osmanlı milliyetçiliği çerçevesinde öne sürülen politikalar, sadece Türkiye’de önemli çatışmalara yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda Türkiye’nin AB üyeliğine yönelik en büyük tehdidi de oluşturuyor.”

“Yasadışı göçü engelleme, insan kaçakçılığı kurbanlarına yardım sağlama ve sığınma talebinde bulunanlarla ilgilenme ihtiyacı, 2000’li yıllar boyunca Ankara’yı yeni bir politika geliştirmek zorunda bıraktı.”

“Sınır geçişlerinde güvenliğin sağlanmasından, pasaport kontrollerinden ve ülke sınırlarının denetlenmesinden sorumlu birden fazla kurumun var olması, kurumlar arası işbirliğini açık bir şekilde zorlaştırıyor.”

“Ankara, 1980’li yıllardan itibaren, göç alan ülkelere kalıcı olarak yerleşen vatandaşları ile yakın bir ilişki kurması gerektiğinin farkına vardı.”