24 Mart 2011 Perşembe günü, Turkish Policy Quarterly ve German Marshall Fund of the United States-Black Sea Trust (BST) ortaklığında gerçekleşen toplantıda Türkiye demokrasisindeki son gelişmeler Avrupa Parlamentosu Milletvekili Marietje Schaake, German Marshall Fund of the United States (GMF) Kıdemli Transatlantik Araştırmacısı Ian O. Lesser ve Milliyet Gazetesi Köşe Yazarı Kadri Gürsel tarafından ele alındı. Toplantı, Türkiye?nin ulusal ve uluslararası arenada attığı adımları Avrupa Birliği gözünden değerlendirilmesi ile başladı.
Marietje Schaake?nin yorumuyla Türkiye-AB arasındaki diyalogda üç ana parametreden bahsedilebilir: 1- Türkiye ile stratejik ortaklık 2- ?lerleme raporlarında da yer alan Türkiye?deki temel özgürlüklerin erozyonu 3- Orta Doğu?ya model ülke olarak Türkiye.
özellikle son noktanın bir paradoksa işaret ettiğini belirten Schaake, konuşmacılara şu soruyu yöneltti: ?ABD ile ilişkileriniz bozulurken Suriye ile ilişkilerinizin düzelmesi nasıl ?sıfır sorun? politikasının bir parçası olabilir? Sıfır sorunu aslında sıfır tercih anlamına geliyor.? Schaake sözlerini şu şekilde sürdürdü:
?Kısa dönemde Orta Doğu ve Türkiye?nin içinde bulunduğu coğrafyanın önünde bir örnek ülke olmalıdır. Türkiye, farklılıkları sentezleyen nüfusu ile, seküler, demokratik ve güçlü ekonomisi ile bu konuma aday olabilir. Fakat komşularla sıfır sorun politikasına bakarsak, bu söylemin içinin boş olduğunu görüyoruz. Eylemler sözlerden her zaman daha ön planda olmuştur ve AKP?nin gerek Türkiye gerekse uluslararası arenada son dönemde attığı adımlar, vaatleri ile çelişiyor. özellikle temel değerler ve özgürlükler konusunda atılan geri adımlara dikkat çekmek istiyorum. Türkiye uluslararası arenadaki yerini sağlamlaştırıyor olabilir fakat bunu yaparken ulusal politikalarında geri adımlar atıyor. Her iki parkurda da ileri yönde adımlar atılmalıdır.?
Toplantıda Türk dış politikasının genel bir değerlendirmesini sunan Ian Lesser, politikadaki değişimin toplumsal tabanına vurgu yaptı: ?Türk dış politikasındaki değişim yeni değil, on yıldır devam ediyor. Fakat dış politikanın mevcut çizgisinin yakın gelecekte değişeceğini öngörmüyorum. Bu durum stratejik sebepler ile olduğu kadar toplumsal dinamiklerle ve liderlerin Türkiye?nin komşularına yönelik ilgisi ile de açıklanabilir. GMF tarafından son dönemde gerçekleştirilen bir araştırmanın da gösterdiği üzere toplumun ve iş çevrelerinin de son dönemde Orta Doğu?ya yönelik ilgisi arttı. Fakat şunu da eklemekte yarar var ki Washington, Türkiye?ye yönelik model demokrasi yakıştırmasının artık savunuculuğunu yapmamaktadır.?
Türkiye?de iç siyasete yönelik atılan adımların demokratik bir gerilemeye yol açtığını dile getiren Kadri Gürsel ise model ülke olarak gösterilen Türkiye?nin Ortadoğulu bir kimliğe bürünmesini yanlış bulduğunu ve bunun Türkiye?nin seküler ve demokratik yapısına ters düştüğünü savundu:
?Türkiye demokrasisi Orta Doğu?ya uyarlanırken deformasyona uğruyor. ?Müslüman demokrasi? yakıştırması kavramsal bir çelişki içeriyor çünkü demokraside din referans değildir. Bu durum Müslümanlığın temsili açısından da olumsuzlukları beraberinde getiriyor. örneğin bir gazeteci gözaltına alındığı bu bir demokrasi zaafı olarak değil, Müslüman demokrasiye has bir öge olarak algılanabilir. Nasıl ki ?Hıristiyan demokrasi? kavramını kullanmıyorsak, Müslüman demokrasi yakıştırması da anlamsız. Türkiye?ye verilen model damgası hem demokrasi hem de ?slam?ın deformasyonu ile sonuçlanıyor. Bunun sonucu ise Türkiye?de demokrasinin kaybıdır. Türkiye Orta Doğu?ya model olmak için Orta-Doğulaşmamalıdır.?
Son olarak Marietje Schaake şu noktalara dikkat çekti: ?Türkiye?de artan bir korkudan söz edilebilir. Türkiye ziyaretlerimde, insanların kamusal alanda eleştirilerini dilediğince ortaya koyamadıklarını işitiyorum. Telekulak skandalları bunun bir örneği. Türkiye?de temel haklar koruma altında değil. Seçimler, demokrasinin tek ögesi değildir, seçimler dışında kadın erkek eşitliği, basın özgürlüğü, temel hak ve özgürlüklerin korunması gibi değerler dikkate alınmalıdır. AB Türkiye?yi bu yönde eleştirmektedir ve eleştirilerine devam edecektir.?
Turkish Policy Quarterly?nin düzenlemiş olduğu yuvarlak masa toplantıları hakkında daha geniş bilgiye www.turkishpolicy.com adresini ziyaret ederek, TPQ?yu Facebook (Turkish Policy Quarterly) ve Twitter (@TurkishPolicy) üzerinden takip ederek ya da TPQ ofisi ile irtibata geçerek (+90 212 621 925) erişebilirsiniz. |
